Radykalna różnorodność. Krajobraz cyfrowy jako przestrzeń sympoiesis (współtworzenia z innymi / nieludzkimi uczestnikami) 29.10.2025 MSN godz 18

Wyobraź sobie przewijanie swojego feedu: viralowy taniec, mem polityczny, zdjęcie z protestu, fotografia śniadania. Te fragmenty nie istnieją w oderwaniu. Razem tworzą błonę — żywy organizm, który nieustannie współtworzymy, przetwarzamy i przekształcamy.

W tym wykładzie Roosje Klap bada krajobraz cyfrowy jako przestrzeń sympoiesis — pojęcia zaczerpniętego od Donny Haraway, oznaczającego „tworzenie z innymi”. Podczas gdy tradycyjny kanon artystyczny celebrował jednostkowego geniusza (autopoiesis, czyli samostwarzanie), współczesna kultura cyfrowa podkreśla współtworzenie, decentralizację i zbiorowe autorstwo.

Odwołując się do swojej praktyki projektantki, badaczki i dyrektorki Noorderlicht, Klap zastanawia się, w jaki sposób kultura open-source, „anarchiwizacja” oraz sprawczość nieludzkich aktorów, takich jak sztuczna inteligencja, przekształcają nasze rozumienie autorstwa i własności. Projekty takie jak LAWKI służą jako studia przypadku tej przemiany — pokazując, jak ludzie, maszyny i wymazane wiedze spotykają się, by tworzyć nowe, wspólne narracje.

Wykład porusza kluczowe pytania:
– W jaki sposób nieludzcy uczestnicy wpływają na procesy twórcze?
– Co oznacza autorstwo w epoce nieskończonego remiksu?
– Czy spowolnienie cyfrowego strumienia może pomóc nam oprzeć się logice prędkości i zysku narzucanej przez Big Tech?

Klap postuluje przesunięcie od „move fast and break things” ku „slow down and heal things.” Poprzez przyjęcie radykalnej różnorodności możemy odkryć wspólny świat oparty nie na jednej prawdzie, lecz na wielu, splątanych współudziałach.

Roosje Klap to badaczka i artystka multimedialna, która bada eksperymentalne granice projektowania poprzez współpracę z artystami, kuratorami, architektami, projektantami i pisarzami. Wraz ze swoim kolektywem ARK (Atelier Roosje Klap) stosuje hybrydową metodę wymiany wiedzy i tworzenia prac, które odzwierciedlają artystyczne ambicje grupy — dążenie do tego, by nowoczesne technologie stały się otwartymi, inkluzywnymi i sprawiedliwymi przestrzeniami uczestnictwa.

OD 1 maja 2024 roku Roosje Klap dyrektorką Noorderlicht — platformy poświęconej fotografii i mediom opartym na obrazie. Noorderlicht działa na styku eksperymentu artystycznego i społecznej wrażliwości, podejmując tematy takie jak relacja między człowiekiem a naturą czy podział władzy i ekonomii. Początkowo skoncentrowana na fotografii, instytucja poszerzyła swoje pole działania o wszystkie media oparte na obrazie. Noorderlicht prowadzi program edukacyjny, wydawnictwo oraz własne laboratorium druku certyfikowane przez Canson.

Roosje jest również oddaną pedagożką i mentorką. Specjalizując się w projektowaniu, sztuce mediów i humanistyce cyfrowej, Klap tworzyła programy nauczania i prowadziła warsztaty dla akademii sztuk pięknych i uniwersytetów na całym świecie. Jej wiedza, zaangażowanie i pasja do kreatywności przyczyniają się do budowania równych, opartych na współpracy relacji w środowiskach, w których działa.

cross